13.10.2012

1970-ականներին Ճապոնիայում գրեթե համատարած բոլորը բարուրում էին նորածիններին: Հենց այնտեղ առաջին անգամ փորձեցին վիճակագրական տվյալներ ստանալ, որի արդյունքներն ապշեցուցիչ էին. այն երեխաները, որոնց չէին բարուրում, զգալիորեն ավելի առողջ էին նորածնային շրջանում բարուրած փոքրիկներից: Այս ուսումնասիրությունը շատ արագ հեղաշրջեց ճապոնացիների համար վաղուց արդեն սովորական դարձած բարուրելու ավանդույթը: Դրական արդյունքները չուշացան. Ճապոնիայում գրանցվեց կոնքազդրային հոդերի խնդիրներ ունեցող երեխաների թվի կրճատում` 10 անգամով:

Հայաստանում ևս վաղուց կա  նման «միկրոհեղաշրջման» կարիք: Մինչ օրս մեզանում` հատկապես գյուղերում, կարելի է հանդիպել բազմաթիվ ընտանիքների, որոնք դեռևս բարուրում են  նորածիններին: Եվ սա այն դեպքում, երբ Հայաստանում արդեն գրեթե հնարավոր չէ գտնել հիվանդանոց, որոնք  դուրսգրումից առաջ բարուրում են երեխային:  Facebook սոցիալական կայքում անցկացրած մեր հարցումները ցույց տվեցին, որ բուժհաստատությունները նորածիններին այլևս չեն բարուրում: Պարզելու համար, այնուամենայնիվ, զանգահարեցինք Մոր և մանկան առողջության պահպանման ԳՀԿ և Ընտանիքի պլանավորման և սեռական առողջության կենտրոն: Մոր և մանկան առողջության պահպանման կենտրոնի մանկաբույժ Մարինա Զարգարյանը հաստատեց, որ իրենց մոտ նորածիններին չեն բարուրում, քանի որ դա միանշանակ վտանգավոր է թե' հենաշարժիչ համակարգի, թե' շնչառության համար: Ընտանիքի պլանավորման և սեռական առողջության կենտրոնի նեոնատոլոգ Ֆլորա Սարգսյանը նույն բանը պնդեց և ավելացրեց, որ դուրսգրումից հետո` տուն հասնելուն պես, շատ ծնողներ, այնուամենայնիվ, բարուրում են փոքրիկներին:

Օրթոպեդիայի ու վնասվածքաբանության գիտական կենտրոնի մանկական օրթոպեդիայի ու վնասվածքաբանության բաժնի վարիչ Արա Այվազյանը մեզ հետ զրույցում նշեց, որ բարուրը չի կարող որևէ դրական ազդեցություն ունենալ զարգացող օրգանիզմի հենաշարժիչ համակարգի վրա: Նրա խոսքով` այն պնդումը, թե իբր բարուրն ուղղում է մանկան ոսկրերը, միֆ է.

«Բարուրված երեխան չի ստանում արևից սնուցում, այսինքն՝ վիտամին D: Այդ վիտամինի պակասությունը հանգեցնում է նրան, որ մանկան ոսկրերը փափկում են: 1-1,5 տարեկանում ծնողներն իրենց «պարտքն են համարում» երեխային քայլել սովորեցնել, բացում են բարուրը և փափկած ոսկրերով երեխային, ով երբևիցե ազատ չի շարժվել, հատուկ սարքերով փորձում են ստիպել կանգնել ու քայլել: Կտրուկ կանգնելու հետևանքով երեխայի փափուկ ոսկրերը ծռվում են: Սա, իհարկե, չի կարելի տարածել բոլորի վրա: Կան երեխաներ, որոնց առողջության «պաշարը» հերիքում է և նրանք դիմանում են բարուրի տանջալից շրջանին»:

Խոսելով հարցի մյուս կողմի մասին` Արա Այվազյանը զարմանք է հայտնում, թե ինչու են մարդիկ կարծում, որ երեխան ինչ-որ բանով իրենցից տարբերվում է.

 «Ինչու՞, օրինակ, ոչ ոք վեց ամիս չի կապկպում հասուն մարդուն: Եկեք փորձենք նման մի բան անել ու հետևել նրա վիճակին: Ես վստահեցնում եմ, որ անգամ զարգացած հենաշարժիչ համակարգ ունեցող մարդը` մոտ վեց ամիս բարուրված մնալուց հետո, ձեռք կբերի մի շարք հոդային խնդիրներ»:

Իհարկե, չի կարելի ասել, թե սա ոտնձգություն է երեխայի ազատության նկատմամբ, քանի որ այդ հասակում նրա գիտակցությունը դեռ զարգացած չէ, բայց, արի ու տես, որ բարուրն ունի նաև հոգեբանական խնդիրներ հարուցելու հատկություն: Արա Այվազյանը որպես այդպիսիք մասնավորապես առանձնացնում է  քնի խանգարումները, նյարդայնությունն ու դյուրագրգռությունը:

Առհասարակ, բարուրելու սովորությունը տարբեր երկրներ է թափանցել այն վայրերից, որտեղ շատ ցուրտ է ձմռանը: Այո, օրինակ, յակուտները ստիպված են եղել բարուրել երեխաներին, որպեսզի փրկեն նրանց ցրտից: Սա է պատճառը, որ նրանց մոտ շատ բարձր է եղել հոդախախտումների տոկոսը:

Այն երեխան, ում չեն բարուրում, զարգացաման շրջանում անընդհատ շարժվում է, շարժում է հոդերը, լավանում է արյան շրջանառությունը, ի վերջո, նրա մարմինը վարժվում է շարժումներին, և երբ հասնում է քայլելու պահը, օրգանիզմը պատրաստ է լինում դրան: Արա Այվազյանը խորհուրդ է տալիս ազատվել հին մտածելակերպից, թե անկանոն շարժումներ անելով՝ երեխան կարող է ինքն իրեն վնասել.

«Մտածում են` վայ,  գլուխը դուրս կգցի, ոտքը կվնասի և այլն: Նման բան չկա: Այդ անկանոն շարժումների շնորհիվ է, որ զարգանում է երեխայի հենաշարժիչ համակարգը: Իմ հաճախորդներից շատերը գալիս են ու ասում, որ երեխան չի քնում, մինչև չի բարուրում: Նման դեպքում պատասխանում եմ, որ այդ իրենք չեն կարողանում քնել և որպեսզի երեխան չխանգարի` իրենք իրենց հոգսից ազատելու համար, խեղճ երեխային բարուրում են ու տիկնիկի պես մի կողմ դնում: Ես սեփական պրակտիկայից կարող եմ օրինակներ բերել, երբ մանկանը բարուրել են 1,2-2 տարի, որը հիմնականում տարածված է հեռավոր գյուղերում: Դե սա արդեն դաժանություն է: Գալիս են ու ասում, որ իրենց տատիկները երեխաներին բարուրել են, ինչու՞ իրենք էլ չբարուրեն: Հետո նայում ես` տատիկը ոնց-որ «այնքան էլ լավ չի քայլում», ինչ-որ խնդիրներ ունի առողջության հետ»:

Հարցին, թե մասնավորապես ինչ առողջական խնդիրներ կարող է առաջացնել բարուրը, Արա Այվազյանը պատասխանեց.

«Խոսքը մասնավորապես վերաբերում է «o-աձև» և  «x-աձև»  դեֆորմացիաներին, ռախիտին, որն այսօր անչափ տարածված է և կոնքազդրային հոդախախտին: Նման բան կա. բոլոր նորածինների մոտովորապես 30%-ը ծնվում է կոնքազդրային հոդերի թերհասունությամբ։ Նման երեխային չբարուրելու դեպքում մեծանում է հավանականությունը, որ հոդերը կզարգանան նորմալ ու կկատարեն իրենց ֆունկցիաները: Բարուրելու պայմաններում` ասես զրկում ենք նրան ապաքինվելու հնարավորությունից, քանի որ թերհաս հոդերի աճը, փաստացիորեն, մեխանիկական ճնշմամբ կանխվում է: Պետք է մեկընդմիշտ ընդունել, որ երեխայի մաշկը պիտի շնչի և, ժողովրդական լեզվով ասած, արև տեսնի: Իհարկե, սա չի նշանակում վարվել այնպես, ինչպես իմ այցելուներից ոմանք, ովքեր, լսելով, որ երեխային արև է պետք, դուրս են տանում օրվա կեսին, հետո մենք պայքարում ենք երեխայի ստացած այրվածքների դեմ: Նման դեպքեր էլ են լինում»:

Եթե, այնուամենայնիվ, երեխային բարուրել են, ու նա արդեն ձեռք է բերել ինչ-որ խնդիրներ, Արա Այվազյանը հավաստիացնում է` մինչև երեխայի 1 ամսականը լրանալը,  հոդախախտը 90-100%-ով բուժվում է, այս թիվը նվազում է արդեն 1 տարեկանում` բուժման հավանականությունը դառնալով 50։50:

Օրթոպեդը խորհուրդ է տալիս նորածնին օրթոպեդի հսկողության տակ պահել` գոնե ամիսը մեկ անգամ, ժամանակին բացահայտելու ու բուժելու, եթե խնդիր կա: Հատկապես, եթե այժմ մինչև 7 տարեկան երեխաներին բուժծառայությունների տրամադրումը Հայաստանում անվճար է: Անվճար բուժօգնություն ստանալու համար պետք է ընդամենը ներկայացնել երեք փաստաթուղթ` ծննդականի պատճեն, առողջության վկայականի պատճեն և ուղեգիր: Արա Այվազյանը խնդրում է` բժշկին դիմելիս, չմոռանալ այս փաստաթղթերից որևէ մեկը, հակառակ դեպքում հնարավոր չի լինի կազմակերպել անվճար սպասարկում: 

Վաղուց արդեն ժամանակն է գիտակցելու, որ մենք արհեստականորեն ավելացնում ենք մեր երկրում հոդախախտ ունեցող երեխաների թիվը, և, ինչպես փաստում է Արա Այվազյանը, միջազգային հանրությունը մատով է ցույց  տալիս մեզ:  XXI դարում, երբ բժշկությունն արդեն բավական զարգացած է, ծիծաղելի է, լինի երկիր, որտեղ դեռ արմատախիլ չի արվել նորածնային շրջանում երեխային բարուրելու սովորույթը:

Facebook սոցիալական կայքում կատարած մեր հարցումները ցույց տվեցին նաև, որ հարցվածների միայն  1%-ը չի ճանաչում ընտանիք, որտեղ նորածնին բարուրում են: Հուսանք, որ այս թիվը կավելանա:

Հեղինակ : Լարա Առաքելյան
Աղբյուր : med-practic.com

             ladynews.am

Դիտվել է 6332 անգամ

12.04.2024
Ծերացումը բնական գործընթաց է, որը հնարավոր չէ կանգնեցնել ոչ մի դեղահաբով։ Այնուամենայնիվ, հնարավոր է հետաձգել դրա սկզբը։ Փորձագետները սովորեցնում են, թե ինչպես դա անել:

27.03.2024
Միջին հաշվով մենք օրական կորցնում ենք 50-ից 100 մազ, և դա միանգամայն բնական է. հետո նորերն են աճում դրենց տեղում: Բայց երբեմն դա տեղի չի ունենում...

07.03.2024
Առողջ մարմինը յուրաքանչյուր կնոջ գեղեցկության և երիտասարդության գրավականն է, ուստի չափազանց կարևոր է ամենօրյա սննդակարգի համար ճիշտ մթերքներ ընտրելը:

07.02.2024
Կնոջ գեղեցկությունը ոչ թե առանձին հատկանիշ է, այլ նրա առողջության արտաքին դրսևորում։

24.01.2024
Սնդակարգն ազդում է այն բանի վրա, թե ինչպես ենք մեզ զգում առօրյայում և ամբողջ կյանքում:

08.12.2023
Մենք չենք կարող գոյատևել առանց սննդի, բայց մեր սիրելի ուտելիքները բացի հագեցումից ուրիշ ի՞նչ նպատակների են ծառայում, ի՞նչ ենք մենք փնտրում ուտելիքի մեջ: