24.06.2022

Մի բաժակ թունդ սուրճը էներգիայի ալիքները խթանելու միակ միջոցը չէ: Կա շատ ավելի հզոր (և առեղծվածային) գործիք, որը շուրջօրյա վերահսկում է կենսունակությունն ու քնկոտությունը: Այն կոչվում է ցիրկադային ռիթմ` ներքին ժամացույց, որը մարմնին տեղեկացնում է նախընտրելի ակտիվության մասին և օգնում կարգավորել օրական ցիկլը:

Այս ռիթմի սկզբունքը շատերի մոտ նման է, և, եթե չխանգարեք դրա աշխատանքին, այն գործընթացը վերահսկում է շատ կայուն ռեժիմով։ Այնուամենայնիվ, ինչպես պարզել են գիտնականները, տղամարդկանց և կանանց քնի և առույգության փոփոխության մեջ շոշափելի տարբերություններ կան: Ինչն, ի դեպ, բացատրում է, թե ինչու են ուժեղ սեռի ներկայացուցիչների մեջ այդքան շատ «բուեր», իսկ կանայք նախընտրում են «արտույտների» գրաֆիկը։

Ինչն է մեզ արթնացնում կամ քնեցնում

Ցերեկային ռիթմերը վերահսկվում են հիպոթալամուսի կողմից՝ ուղեղի մի հատված, որը կապված է կենտրոնական նյարդային համակարգի գրեթե բոլոր մասերի հետ: Արտաքին գործոնները հուշում են. լույսն ազդանշան է ուղարկում, որ արթնանալու ժամանակն է (այդ պատճառով էլ այնքան դժվար է հանգստանալ, երբ լամպը միացված է կամ վառ էկրան կա), իսկ մութը հուշում է, որ ժամանակն է տրվելու մելատոնին, հորմոն, որը կօգնի ձեզ քնել:

Փոքրիկ հիպոթալամուսը՝ սիսեռի չափ, աշխատում է 24 ժամ՝ լիցքավորելով և անջատելով մեր մարտկոցները։ Եվ լավ կլիներ, որ հարգեինք նրա աշխատանքը՝ պահպանելով մշտական ռեժիմ՝ պառկել քնելու և արթնանալ նույն ժամերին․ ուղեղին դա, իսկապես, դուր է գալիս։ Այդպես նա պատշաճ կերպով հանգստանում է՝ պահպանելով նորմալ ռիթմը և խուսափելով քնի հետ կապված խնդիրներից։

Ինչպես է սեռն ազդում քնի վրա

Պարզվում է, որ բացի ներքին վերահսկողությունից և արտաքին գործոններից, կա ևս մեկ կարևոր գործոն, որն ազդում է ներքին ժամացույցի վրա՝ սեռը։ Փաստն այն է, որ տղամարդկանց և կանանց ցիրկադային ռիթմերը ոչ լրիվ են համընկնում: Տղամարդկանց ակտիվությունը հակված է պահպանելու մինչև 24-ժամյա ցիկլը (միջինը վեց րոպե ավելի երկար, քան կանանց), ինչը նշանակում է, որ տղամարդիկ երեկոյան ավելի քիչ են հոգնում: Կանայք ունեն ավելի կարճ ներքին ժամացույց, ինչը նրանց մոտ ավելի հավանական է դարձնում վաղ արթնանալը, երեկոյան քնկոտությունը և (ցավոք սրտի) անքնության հակվածությունն ու քնի այլ խանգարումները։

Ինչ հետևանքների է դա հանգեցնում

Չնայած միջինը ութ ժամ քնելը բարենպաստ ազդեցություն է ունենում թե՛ տղամարդկանց, թե՛ կանանց վրա, ուժեղ սեռի ներկայացուցիչներն ավելի շատ են տառապում քնի պակասից՝ անկախ նրանից, թե որքան երկար են իրենց թույլ տալիս գիշերները արթուն մնալ: Ի դեպ, տղամարդիկ ավելի դանդաղ են վերականգնվում, քան կանայք, այսինքն՝ եթե գիշերն անցել է առցանց մարտերում, ապա ցերեկը նրանցից օգուտ չի լինի։ Մյուս կողմից, կարճացված ցիրկադային ցիկլերը վատ են անդրադառնում թույլ սեռի այն ներկայացուցիչների վրա, ովքեր աշխատում են գիշերային հերթափոխով. վիճակագրությունը հաստատում է աշխատանքային վնասվածքների ռիսկի բարձրացումը ուշ ժամերին աշխատող կանանց շրջանում:

Իհարկե, դուք կարող եք ջանք թփել և վերափոխել ներքին ժամացույցը, որպեսզի օրվա տարբեր ժամերին ավելի զգոն զգաք՝ կախված կենսական կարիքներից, սակայն, բժիշկները պնդում են, որ բնական ռիթմերի աջակցությունը շատ ավելի օգտակար է առողջության համար։ Եվ, հետևաբար, ժամանակին մտեք անկողին՝ վստահեք հիպոթալամուսին:

Աղբյուր՝ LADYNEWS.am

Դիտվել է 452 անգամ

Читать на русском

20.08.2022
«Վե’րջ, անցնում եմ դիետայի». այսպիսի որոշում կյանքում գոնե մեկ անգամ ընդունել է երեւի թե յուրաքանչյուր կին եւ առաջին հերթին հրաժարվել… նախաճաշից:  

13.07.2022
Երբ առավոտյան արթնանում եք, մի շտապեք վեր կենալ անկողնուց: Հարկավոր է մինչեւ վեր կանալը արթնացնել օրգանները, գործի գցել բոլոր կենսական ֆունկցիաներն ու համակարգերը:

24.06.2022
Մի բաժակ թունդ սուրճը էներգիայի ալիքները խթանելու միակ միջոցը չէ: Կա շատ ավելի հզոր գործիք, որը շուրջօրյա վերահսկում է կենսունակությունն ու քնկոտությունը:

21.06.2022
Կարո՞ղ էր արդյոք մանկագիր Ջանի Ռոդարին, ով հեղինակել է «Չիպոլինոյի արկածները», մտածել, որ իր «Սինյոր Պոմիդորը» բացասական հեքիաթային կերպարից կվերածվի շատ իրական թշնամու:

20.05.2022
Եվ ի՞նչ ընդհանրություն կա քնի ու մտավոր կարողությունների միջև: Ներկայացնում ենք գիտականորեն ապացույցված այն թեզը, որ պետք է երկար քնել։

10.05.2022
Մենք հավակնոտ ծրագիր ենք կազմել՝ հրաժարվելու կարմիրից, սպիտակից, փրձրունից և ողջ ալկոհոլից: Ահա թե ինչ կլինի...